UMENG’ATWA NA MANYIGU, LAKINI KIU BADO UNAYO.

NIKIWA njiani kurejea Dar es salaam, mdogo wangu Honorius Mpangala alinitumia ujumbe mfupi katika simu yangu, “Aisee tupo Tingitingi, lakini nimeng’atwa na manyigu. Vifaa tulibeba kama kawaida,”. 

  

Nikashangaa. Sikufikiria kama eneo lile laweza kuwa na manyigu au hatari zozote za wanyama wakali. Leo pichani anasema, “Nikiwa najikagua mkono na miguu baada ya kung'atwa na manyigu saba. Ilikuwa tarehe 25/12 saa saba mchana pori moja kando ya ziwa Nyasa.Pori lenye msitu unaogota katika maji ukiwa na mawe makubwa huko ndo maskani ya wanyama kama ngedere, nyoka, nungunungu, mijusi wa rangi rangi,ndege kama kanga pori na Kwale. Baada ya shambulizi nilijiziba uso na kuacha sehemu ya miguu kuwa wazi lakini ajabu niling'atwa hadi kwenye makalio,”.

Ninalifahamu pori hilo lilipo kandokando ya Mlima Chipyaghela, upande wa magharibi wa kijiji cha Lundu. Zamani tuliwinda ndezi na sungura pamoja na kutega mitego kunasa ndege. Tulipita wakati tukienda kuoposha samaki na kugundua ujenzi wa ukuta wa mawe na eneo la wazi kama pango.

KWANINI TINGITINGI?

Honorius na Kizito wanalichunguza eneo la Tingitingi ambalo lilikuwa makazi ya askari wenyeji (Wampoto) waliokuwa wakipigana vita dhidi ya wageni (Wangoni). Kuna mawe makubwa yamejengwa kufuata mstari. Ni muundo wa ujenzi wa mapango ambayo yalitumika kujificha na makazi yao dhidi ya adui.

Ukisoma kitabu cha “Pugu hadi Peramiho 1888-1988” cha Shirika la Wabenediktine wa Peramiho wanaeleza kuwa “Wangoni walipenda sana vita,” walikuwa na tabia ya kusafiri hadi baadhi ya vijiji vya jirani na kulianzisha vita dhidi ya wenyeji. 

Sasa eneo la TINGI TINGI lipo kwenye forodha ya kijiji cha Lundu wilayani Nyasa, mkoani Ruvuma. Bado hatujajua kwanini liliitwa Tingi tingi. Haifahamiki kama limewahi kuandikwa au kutembelewa na wataalamu wowote wa masuala ya kihistoria vyuoni hapa nchini au nje. Lakini Honorius na Kizito Mpangala wanalichunguza eneo hilo kwa kina na kujua nini zaidi ya ujenzi wa mawe wenye mpangilio wa makazi ya watu. Utafiti wa kujitolea.

Bila shaka! Naamini watakamilisha suala hilo. Nina imani wadogo zangu bado mnayo kiu ya kufanikisha angalau kujua tu kulikuwa na nini au mna nini mle ndani ya eneo la wazi licha ya changamoto ya wanyama wakali na manyigu. Tingitingi na baadhi ya maeneo(ambayo hayachunguzwa wala kugunduliwa) ni sehemu inayoweza kuwavutia watalii pia.

Msirudi nyuma. Songeni mbele. Mkimaliza mtaandika mengi.

Karibuni Lundu, Karibuni Nyasa. 

NB: Wenye taarifa zaidi za eneo la Tingitingi tunawakaribisha.

Markus Mpangala

Disemba 28/2017

Dar es salaam (Dasalamu kwa sauti ya kingoni)